بهبود زخم دیابتی یکی از چالشهای بزرگ برای افرادی است که با دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند. زیرا وقتی شخصی دیابت دارد، ممکن استزخم‌هایش دیرتر خوب شوند. این امر می تواند خطر عفونت و پیشرفت سایر عوارض را افزایش دهد.
البته در مورد بهبود زخم دیابتی بهتر است بدانید که کسی که دیابت خود را به خوبی کنترل کند، می تواند سرعت بهبود زخم‌‌هایش را نیز افزایش دهد. به این ترتیب شانس ایجاد عفونت شدید هم کاهش پیدا می‌کند.
طبق آمار مرکز کنترل بیماری ها (CDC) تقریباً 3/30 میلیون نفر در آمریکا دچار دیابت هستند. در این میان بسیاری از این افراد عوارض ناشی از عفونت زخم را نیز تجربه می کنند.
در این مقاله به بررسی چگونگی بهبود زخم دیابتی، اثرات دیابت در ترمیم زخم و راه‌های کاهش خطر عوارض زخم دیابتی می پردازیم.
دیابت و بهبود زخم دیابتی
زخم‌ها، بریدگی ها و سوختگی های جزئی ناراحت کننده اما غیر قابل اجتناب زندگی هستند. با این حال این آسیب ها برای مبتلایان به دیابت می توانند منجر به مشکلات جدی سلامتی شوند.
بسیاری از زخمهایی می‌شوند که در بقیه افراد به آهستگی بهبود می یابند. در مبتلایان دیابتی به خوبی بهبود نمی یابند یا هرگز خوب نمی شوند. اگر این زخم‌ها عفونت کنند، مشکل جدی‌تر هم می‌شود. زیرا عفونت می تواند به بافت و استخوان نزدیک زخم یا مناطق دورتر بدن گسترش یابد. در برخی موارد و بدون مراقبت های پزشکی، عفونت می تواند تهدید کننده زندگی و حتی کشنده باشد.
حتی وقتی زخمی عفونت هم نکند، بهبودی آهسته آن می تواند بر سلامتی و کیفیت کلی زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. بریدگی ها یا آسیب های وارده به پا می توانند راه رفتن را سخت کرده و ورزش کردن را با درد همراه کنند.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند، لازم است که قند خون خود را تحت کنترل نگه دارند تا خطر دیر بهبود یافتن زخم ها و عوارض آنها از جمله زخم پاکاهش یابد.
براساس برخی گزارش ها زخم پا در حدود 1 نفر از 4 نفر دیابتی ایجاد می شود. زخم های پا زخم های دردناکی هستند که در نهایت می توانند منجر به قطع پا شوند. طبق اطلاعات به دست آمده، روزانه حدود 230 قطع عضو به دلیل دیابت در ایالات متحده اتفاق می افتد.
دلایل بروز زخم دیابتی
مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد، ارتباط واضحی بین قند خون و بهبود زخم پیدا کرد. این تحقیقات نشان داد افرادی که تحت عمل جراحی برای زخم های مزمن دیابت قرار گرفته اند، در صورت کنترل خوب قند خون در زمان عمل، احتمالاً به طور کامل بهبود می یابند.
دیابت باعث ایجاد اختلال در تولید انسولین یا حساسیت بدن به انسولین می شود. انسولین هورمونی است که به سلول ها اجازه می دهد گلوکز را از جریان خون دریافت کرده و برای انرژی مصرف کنند. این اختلال در تولید یا جذب انسولین، مدیریت سطح قند خون را برای بدن دشوارتر می کند.
هنگامی که قند خون به طور دائم بالا باقی بماند عملکرد گلبول های سفید را مختل می کند. گلبولهای سفید در عملکرد سیستم ایمنی بدن نقش اساسی دارند. هنگامی که گلبول های سفید قادر به عملکرد صحیح نباشند، توانایی بدن در مقابله با باکتری ها و بستن زخم ها کاهش می یابد.
افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده ممکن است دچار ضعف در گردش خون شوند. با کاهش سرعت گردش خون، خون آهسته تر حرکت می کند و این باعث می شود انتقال مواد مغذی به زخم ها برای بدن مشکل تر شود. در نتیجه زخم ها به آرامی بهبود می یابد یا ممکن است به هیچ وجه بهبود نیابد.
دیابت همچنین می تواند باعث نوروپاتی (آسیب عصبی) شود که بر روی بهبود زخم نیز تأثیر می‌گذارد. قند خون کنترل نشده می تواند به اعصاب آسیب رسانده و حس را در منطقه از بین ببرد. این امر ممکن است بدان معنی باشد که مبتلایان به دیابت که در پای خود دچار آسیب دیدگی می شوند ممکن است از آسیب وارده آگاه نباشند.
اگر فرد از آسیب وارده آگاه نباشد، ممکن است به دنبال درمان نروند، همین باعث بدتر شدن زخم می‌شود. ترکیبی از بهبودی آهسته و کاهش احساس در ناحیه آسیب دیده به طور قابل توجهی خطر عفونت را افزایش می دهد.
خطر ابتلا به عفونت باکتریایی در زخم افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 افزایش می یابد. فاکتورهایی که می توانند باعث افزایش این خطر شوند عبارتند از:
- اختلال در عرق کردن
- پوست خشک و ترک خورده
- عفونت های ناخن پا
- ناهنجاری های پا مانند پای شارکوت
سایر راه‌هایی که می‌توانند در بهبود زخم دیابتی تاثیرگذار باشند، عبارتند از:
- کاهش تولید هورمون های رشد و ترمیم
- کاهش تولید و بازسازی رگ های خونی جدید
- سد پوستی ضعیف
- تولید کم کلاژن
عوارض زخم دیابتی
افرادی که زخم هایشان به دلیل تأثیر دیابت روی اعصاب و رگ های خونی دیر ترمیم می شود، ممکن است عوارض دیگری را نیز تجربه کنند. این موارد شامل بیماری های قلبی، بیماری کلیوی و مشکلات چشمی می شود.
اگر زخم درمان نشده آلوده شود، ممکن است عفونت به صورت محلی در ماهیچه ها و استخوان ها پخش شود. پزشکان به این بیماری استئومیلیت یا عفونت استخوان می‌گویند.
اگر عفونت در زخمی ایجاد شده و درمان نشود، می تواند تا مرحله گانگرن پیشرفت کند. گانگرن یکی از دلایل عمده قطع عضو در افرادی است که در اثر ابتلا به دیابت اندام خود را از دست می دهند.
گاهی اوقات افراد مبتلا به عفونت های کنترل نشده دچار سپسیس نیز می شوند که با گسترش عفونت در جریان خون ایجاد می شود. سپسیس خطرناک است و می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.
پیشگیری از زخم دیابتی
افراد مبتلا به دیابت می توانند از راهکارهای خاصی برای کاهش مدت زمان بهبودی زخم خود استفاده کنند. این راهکارها شامل کنترل قند خون، مراقبت کامل از پا و درمان زخم ها در هنگام بروز آنها است.
مراقبت از پای دیابتی
مراقبت مناسب از پای افراد دیابتی شامل موارد زیر است:
- شستشوی روزانه پا
- خشک کردن پوست قبل از استفاده از مرطوب کننده
- اجتناب از پابرهنه راه رفتن
- گرفتن با دقت ناخن های پا
- پوشیدن کفش راحت
- بازرسی پا و نگاه کردن روزانه به داخل کفش
- معاینه پا در هر بار مراجعه به پزشک فوق تخصص غدد
درمان و بهبود زخم دیابتی
ضروری است که افراد مبتلا به دیابت بر روی زخم‌های خود به دقت نظارت داشته باشند. هر چند ممکن است زخم ها به آرامی بهبود یابد، اما طبیعی نیست که آنها برای چند هفته باز بمانند، گسترش پیدا کنند، از آنها خون یا مایع بچکد یا به شدت درد کنند.
عفونت در هر زخمی ایجاد نمی‌شود. اولین قدم برای جلوگیری از آن تمیز کردن زخم و پوشاندن آن با بانداژ تمیز است. این کار لازم است به صورت روزانه تکرار شود.
ممکن است پوشیدن کفش و جوراب به هنگام پیاده روی برای مبتلایان به دیابت ایده خوبی باشد. به خصوص اگر در پای آنها زخم ایجاد شده باشد. زیرا پابرهنه بودن خطر عفونت را افزایش می دهد.
افرادی که به هر نوع دیابت مبتلا هستند، در صورت ایجاد زخم روی پای خود و عدم بهبودی باید در جستجوی درمان باشند. برای مقابله با هرگونه عفونت، فرد اغلب نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد و در صورت شدید بودن زخم ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشد.
کنترل قند خون
نکته قابل توجه این است که افرادی که سطح قند خون خود را کنترل می کنند، کمتر دچار زخم های شدیدی می شوند که بهبود نمی یابد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 برای کنترل قند خون نیاز به انسولین در تمام زندگی خود دارند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می‌توانند علاوه بر مصرف انسولین و سایر داروها، با ایجاد برخی از تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مدیریت وزن سطح قند خون فرد را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. این تغییرات در شیوه زندگی حتی ممکن است به فرد کمک کند تا بدون دارو دیابت را مدیریت کند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 می توانند از رژیم غذایی با کربوهیدرات کنترل شده بهره مند شوند. بنابراین بهتر است با پزشک غدد و متابولیسم صحبت کنید تا برنامه غذایی به شما بدهد که شامل مقدار مشخص کربوهیدراتی باشد که فرد می تواند در روز مصرف نماید.
نتیجه گیری
هنگامی که فرد مبتلا به دیابت است، زخمی که بهبود نیابد می تواند خطرناک تلقی شود. چشم انداز مثبت برای زخم هایی که به آهستگی خوب می شوند به درمان سریع و مدیریت موثر گلوکز بستگی دارد. افراد مبتلا به دیابت هنگام ایجاد زخم های جدی یا دردناک که بعد از چند روز بهبود نمی یابند، یا به نظر می رسد عفونی شده باشند، باید فوراً با پزشک معالج تماس بگیرند.
ترکیبی از درمان تهاجمی آنتی بیوتیکی، تمیز کردن زخم، برداشتن بافت مرده با جراحی و کنترل موثرتر قند خون می‌تاند کمک کننده باشد. اگر زخم به درمان پاسخ ندهد، ممکن است به قطع عضو نیاز باشد. بنابراین افراد باید قبل از ایجاد زخم اقدامات پیشگیرانه ای انجام دهند تا خطر عوارض ناشی از ترمیم زخم کاهش یابد.
